Mistrzostwa Polski w Maratonie – gdzie biegano przez 96 lat?

W najbliższą niedzielę, 6 grudnia odbędą się mistrzostwa Polski w maratonie. Dotychczas najpóźniejszą datą rozgrywania czempionatu była pierwsza edycja mistrzostw kraju przeprowadzona 2 listopada 1924 roku w Rembertowie, który liczył wówczas blisko 1400 mieszkańców i nie był jeszcze dzielnicą Warszawy.

 

Zdzisław Bogusz (z lewej), czterokrotny mistrz Polski w maratonie

O medale mistrzostw Polski w maratonie mężczyźni ścigają się od roku 1924. Dotychczas odbyło się 89 edycji. Początkowo lokalizacje były wybierane niezależenie od miejsc rozgrywania mistrzostw Polski w lekkiej atletyce. Maratonów cyklicznie rozgrywanych również nie było więc biegi o tytuł najlepszego w kraju były jednorazowymi, skromnymi pod względem formy i frekwencji wydarzeniami. 16 edycji odbyło się w miejscu przeprowadzania lekkoatletycznych mistrzostw kraju (1949, 1953-55, 1957-63, 1965-68, 1970). Panowie o medale najczęściej walczyli w:

– Dębnie – 32 razy
– Warszawie* – 16
– Wrocławiu – 8
– Poznaniu – 5
– Bydgoszczy – 5
– Łodzi – 4
* – doliczając dwie edycje rozegrane w Rembertowie

10. i 11. mistrzostwa Polski w latach 1933 i 1934 przeprowadzono w Wilnie, a w 1936 roku odbyły się we Lwowie. Miastem do 100 tysięcy mieszkańców, w których rozgrywano krajowe mistrzostwa w maratonie był Ostrów Wielkopolski w 1956 roku.

Bariera 3 godzin została po raz pierwszy sforsowana w Chorzowie funkcjonującym wówczas pod nazwą Królewska Huta. Dokonał tego Alfred Freyer (2:56:45). Pierwszym zawodnikiem, który na MP pobiegł szybciej niż 2:50 był Bronisław Gancarz (2:49:13) w Wilnie 1933 roku. Bariera 2:40 „padła” 4 lata później w Łodzi, a jej pogromcą okazał się Stanisław Przybyłko (2:37:02). Na wynik lepszy niż 2:30 trzeba było czekać aż do roku 1966 i doskonałego biegu Zdzisława Bogusza w Poznaniu (2:23:55). Zaledwie 2 lata później ten sam Bogusz znalazł sposób na 2:20 i pomknął maraton w Zielonej Górze w 2:19:46. Ostatnia z barier „dziesięciominutowych” została rozpracowana przez Henryka Szosta w Warszawie 2014 roku (2:08:55). Rekordzistą w ilości wywalczonych medali jest Julian Witkowski, który w latach 1955-62 wybiegał 7 krążków. Nie udało mu się jednak sięgnąć po złoto. W swojej kolekcji ma 2 srebrne i 5 brązowych medali. Najwięcej tytułów mistrzowskich, aż 4 posiada wspomniany Bogusz.

Panie o miano najlepszej maratonki w Polsce walczyły 39 razy. Od 1981 roku rywalizowały w 5 lokalizacjach:

– 26 razy w Dębnie
– 7 we Wrocławiu
– 3 w Warszawie
– 2 w Łodzi
– 1 raz w Toruniu

Pierwszą mistrzynią Polski od razu z czasem poniżej 3 godzin została Anna Bełtowska-Król (2:55:05) w Warszawie 1981. Rok później ta sama zawodniczka pobiegła już znacznie szybciej, 2:44:28. Dwa lata później po raz pierwszy złoto mistrzostw Polski „kosztowało” szybciej niż 2:40, a stać na ten wyczyn było Gabrielę Górzyńską (2:39:21). Dwie i pół godziny sforsowała dotychczas jedna zawodniczka, wciąż czynna, trzykrotna olimpijka Monika Stefanowicz. Przed pięcioma laty w Łodzi uzyskała świetne 2:29:28. Najwięcej medali w historii zdobyła Arleta Meloch, która w latach 2005-2018 zapisała na swoim koncie 3 złota, 2 srebra i 4 brązy (wszystkie osiągnięcia podczas Maratonu Dębno).

Arleta Meloch, dziewięciokrotna medalistka mistrzostw Polski w maratonie

W najbliższą niedzielę czekają nas mistrzostwa Polski w niewielkim 9,5-tysięcznym Olesnie. Lista startowa zapowiada się imponująco. Na pierwszej linii startu zgromadzi się niemal cała krajowa czołówka. Jest zatem duża szansa, że najmniejsza miejscowość jaka dotychczas organizowała maratońskie mistrzostwa kraju zapisze się w lekkoatletycznych kronikach wartościowymi wynikami.