Pogromca barier 2:30 i 2:20 w maratonie – Zdzisław Bogusz

54 lata temu Zdzisław Bogusz jako pierwszy Polak w historii przebiegł maraton szybciej niż dwie i pół godziny. W archiwach magazynu Lekka Atletyka z 1966 roku odszukaliśmy krótki tekst autorstwa Krystyny Nowakowskiej na temat maratońskiego debiutu Bogusza. Oto jego treść:

1958 rok. Spartakiada LZS w Płocku to był mój pierwszy kontakt z lekką atletyką. Nie należałem jeszcze do żadnego klubu. Pobiegłem 5km w tenisówkach zajmując IV miejsce. To oczywiście nie usatysfakcjonowało mnie. Postanowiłem zapisać się do klubu. Wybór padł na „Warszawiankę”.
Z natury jest bardzo wytrzymały. W „Warszawiance” pierwsze kroki pod okiem trenera Edmunda Sumińskiego. Próbował swoich sił na 1500m, 3 i 5km. Po odbyciu służby wojskowej 1958-60 trenował nadal w „Warszawiance”. Jego bezpośrednim opiekunem i trenerem został teraz Edward Bugała.

Pierwsza solidnie przepracowana zima i na wiosnę 1963r kadra narodowa. Biegał 5 i 10km ze zmiennym szczęściem. 22 lipca 1966 spróbował swoich sił w małym maratonie. Start uwieńczony sukcesem. Zajął I miejsce wygrywając z M.Wójcikiem i J Morawcem.

– Co właściwie sprawiło że pobiegłeś na Mistrzostwach Polski maraton. Nie bałeś się, przecież to aż 42km i pierwszy raz?
– No właśnie. Toteż były trudności Kierownik drużyny trener E.Bugała był bardzo „niechętny”. Wykłócałem się. Nie chciał mnie zgłosić. „Nie chcę popełnić największego przestępstwa w życiu” – powiedział.
– A jednak postawiłeś na swoim?
– Wiesz przecież jaki mam pseudonim?
– Ach tak! „Mułek” – oczywiście!
– A więc uparty?

W Poznaniu na Mistrzostwach Polski w biegu na 10km zajmuje dopiero VIII z nienadzwyczajnym czasem, to przede wszystkim zdecydowało, że pobiegł maraton.

– Co z trasy, Zdzichu? Jak się czułeś? Gdzie kryzys? Jak przeciwnicy?
– Ładne dziewczyny!
– Co takiego?
– No na trasie! Ładne dziewczyny!
– Miałeś zdrowie rozglądać się?
– Punktów odżywczych nie było! Organizatorzy zapomnieli!

Nic dziwnego, że zgłodniały chłopak rozglądał się za dziewczynami.
Startuje ich 25-ciu. Do 17-go kilometra jeszcze ma towarzystwo. Dalej już sam forsuje własne tempo. Bardzo dobrze mu się „idzie”. Na 31 kilometrze mały kryzys. Na 36-stym przypomina sobie o czekoladzie pozostawionej w szatni. Jest głodny! Na 4 kilometry przed metą pyta sędziego, czy jeżeli dalej pójdzie „pieszo” – to czy jeszcze wygra. „Tak, ma Pan około 2km przewagi!”.

Ustanowił nowy rekord Polski w bardzo dobrym czasie (2 godziny 23min 52sek.). W pokonanym polu zostawił całą czołówkę polskich asów oraz dwóch gości z Australii. Jak na pierwszy start – dużo.

Zdzich jest z zawodu mechanikiem – konserwatorem maszyn. Pracuje w domu mody „Astra”. Popularny „Mułek” jest lubiany przez kolegów za duży zmysł obserwacyjny i poczucie humoru. Autor wielu obozowych okolicznościowych wierszyków i modnych w gwarze sportowej powiedzonek.

Ostatnio Zdzich lansuje miejscowość Baniochę Górną. Można tam potrenować, a także dostać doskonałe płatki owsiane „Herkulo” – podobno znakomita rzecz na formę! Trenuje przeważnie sam. Biega alejami Żwirki i Wigury. Bardzo chciałby dobrze pobiec w Budapeszcie.

Zdzisław Bogusz (ur. 21.05.1937) w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku był czołowym, polskim długodystansowcem. Jako, że wyniki uzyskiwane na bieżni nie kwalifikowały go na imprezy mistrzowskie, przekwalifikował się na maraton poprawiając od razu rekord Polski o ponad 6 minut. Trzykrotnie brał udział w mistrzostwach Europy. W Budapeszcie ’66 zajął 23 miejsce (2:37:05), w Atenach ’69 mijał metę na 12 pozycji (2:28:37), a w Helsinkach ’71 był 21 (2:22:16). Na mistrzostwach Polski wywalczył 8 medali. 5 w maratonie (w tym 4 złote), 2 w biegu na 10000m i jeden w biegach przełajowych. Był pierwszym Polakiem, który zszedł poniżej bariery 2:30:00 w maratonie (2:23:55) i pierwszym który pobiegł szybciej niż 2:20:00 (2:19:46).

Rekordy życiowe:
1000m – 2:26.8
1500m – 3:48.1
3000m – 8:10.8
5000m – 14:07.0
10000m – 29:38.8
Maraton – 2:19:46

Maratony chronologicznie :

2:23:55 (1) Poznań 07.08.1966
2:37:05 (23) Budapeszt 04.09.1966
2:29:22 (22) Koszyce 01.10.1967
2:19:46 (1) Zielona Góra 15.09.1968
2:22:09 (1) Dębno 24.05.1969
2:21:17 (1) Szczecin 22.07.1969
2:23:11 (2) Enschede 16.08.1969
2:26:36 (1) Warszawa 09.08.1970
2:29:21 (37) Koszyce 04.10.1970
2:22:42 (2) Ankara 22.05.1971
2:22:04 (2) Dębno 04.07.1971
2:22:16 (21) Helsinki 15.08.1971