Marathoneum. Muzeum Maratonu w Berlinie – biegiem przez historię

Kiedy w 1975 roku nastąpił prawdziwy biegowy „boom”, głównie za sprawą rzesz biegaczy przemykających ulicami Nowego Jorku, a później całej Ameryki Północnej i Europy, główni „sprawcy” wielkich sportowych przedsięwzięć byli zbyt zajęci chwilą, aby wszystko od razu skrupulatnie dokumentować.

Upłynęło trochę czasu, aby stworzyć miejsce, które upamiętniałoby początki i piszącą się historię biegania. W 1994 roku dyrektor Maratonu Berlińskiego Horst Milde zaproponował utworzenie w Stolicy Niemiec „Muzeum Biegania” pod nadzorem AIMS. Berlin był idealnym gruntem dla takiej inicjatywy. Wcześniej, w dekadzie poprzedzającej powstanie muzeum berlińska ekipa zorganizowała kilka wystaw o tematyce biegowej.
Podczas III Światowego Kongresu AIMS, który odbył się w 1985 roku przy okazji Maratonu Berlińskiego były plany zorganizowania wystawy w witrynach sklepowych znanego domu towarowego Kurfürstendamm w strefie mety Berlin Maratonu. Prośby o wypożyczenie przedmiotów związanych z historią biegania rozsyłano po całym świecie od kwietnia 1985 roku. Gerd Steins opracował szczegółową koncepcję wystawy. Niestety realizacja ekspozycji nie doszła do skutku. Jednakże środki przeznaczone na ten cel zostały wykorzystane dwa lata później. Eksponowane przedmioty były w 95% wypożyczone. Sama wystawa otrzymała nazwę: „“From the Knights’ Tournament to the City Marathon” (Od Turnieju Rycerskiego do Miejskiego Maratonu).

Na dwa dni przed oficjalnym zjednoczeniem Niemiec (3 października 1990 roku) kolekcja sportowych pamiątek NRD została przekazana do Muzeum Sportu w Berlinie. Były w niej zasoby biblioteczne, które zajmowały 110 metrów bieżących i obejmowały 72 772 zdjęć i negatywów, 6000 dokumentów i 8800 innych pamiątek.
Od 17. Maratonu Berlińskiego (1990) do 20. Edycji imprezy (1993) Muzeum Sportu w Berlinie prezentowało na maratońskim expo małe wystawy plakatów, przedmiotów „biegowych” i dzieł sztuki. Berlin stanowi szczególne miejsce dla biegowego ruchu, między innymi za sprawą bardzo głębokiej historii biegów przełajowych i ulicznych, które rozgrywano już około 1900 roku. Stolica Niemiec ma duże zasługi dla biegania, nie tylko lokalnego, ale również międzynarodowego. Berliński bieg przełajowy zapoczątkowano w roku 1964, a maraton 10 lat później. Założenia Berlińskiego Muzeum Sportu pokrywały się z ideą Muzeum Biegowego.

Pierwsza duża wystawa biegowa pod nazwą „Od biegów przełajowych do Maratonu Berlińskiego” odbyła się w ramach „Berlin State Archives” w dniach od 19 września do 7 grudnia 1994. To właśnie wtedy Horst Milde zdecydował się na rozmowy z AIMS na temat powstania muzeum.
Berlińskie Muzeum zatwierdziło AIMS Marathon Museum of Running na kongresie w Makau w dniu 6 grudnia 1994. W końcu w Berlinie powstało miejsce gdzie zgromadzono kolekcję międzynarodowych pamiątek biegowych, kolekcję którą AIMS firmuje swoją marką do dziś.
Współpraca z AIMS okazała się bardzo udaną: w styczniu 2008 roku delegacja AIMS odwiedzająca Muzeum Sportu w Berlinie / Muzeum Biegania i Maratonu AIMS była pod wrażeniem ekspozycji, doceniła ogrom włożonej pracy i zaczęła wspierać muzeum finansowo. Od tego czasu Muzeum nieustannie otrzymuje różnego rodzaju biegowe artefakty z całego świata i stało się magnesem przyciągającym ekspertów oraz miłośników maratonu z całego świata.

W dniu 21 stycznia 2015 roku określenie „Marathoneum” i specjalnie zaprojektowane logo biegacza zostały przedstawione na Forum Historii Sportu w Niemieckim Urzędzie Patentów i Znaków Towarowych. W przyszłości wszystkie działania Berlińskiego Muzeum Sportu i stowarzyszenia sponsorującego Forum Historii Sportu dotyczące krajowej i międzynarodowej historii biegania będą prowadzone pod marką Marathoneum. Marathoneum to jednocześnie zbiór, archiwum, wydawnictwo, organizator i agent promocyjny wszelkich form biegania.
Film o historii biegania wg Horsta Milde:
https://www.youtube.com/watch?v=sEGve18Drf8
Na przestrzeni ostatnich 25 lat zbiory Muzeum dotyczące historii biegania były stale powiększane. Marathoneum zawiera teraz około 2500 plakatów, 1500 koszulek, 2200 medali i 1600 kart akredytacyjnych z imprez biegowych na całym świecie. W bibliotece znajduje się ponad 95 czasopism w języku niemieckim i angielskim. Całkowity zapas zbiorów jest zdeponowany i ewidencjonowany zgodnie z zasadami muzeologicznymi. Na około 340 metrach kwadratowych półek w dwóch dużych pomieszczeniach depozytowych w Muzeum Sportu w Berlinie.
Szczególne skarby muzeum to bogata anglojęzyczna kolekcja dr. Davida Martina (Atlanta / USA); zbiory Henryka Paskala (Polska); Wima Verhoorna (Holandia); Wernera Sonntaga (Niemcy); a także kolekcja czołowego maratończyka niemieckiego z początków XX wieku Maxa Wilsa (Berlin) oraz wiele unikalnych pamiątek z igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata i mistrzostw Niemiec, zarówno Wschodnich i Zachodnich.

Od 2016 roku Marathoneum informuje w języku angielskim o najważniejszych pozyskanych „Dokumentach Marathoneum”. Są one publikowane na sympozjach AIMS, które odbywają się podczas Maratonu Ateńskiego w listopadzie każdego roku.
Do końca 2019 roku biblioteka liczyła około 110000 różnego rodzaju artefaktów, archiwum zdjęć rozrosło się do około 1,5 miliona sportowych fotografii i negatywów, a biblioteka liczy obecnie ponad 1170 metrów bieżących. Od 3 października 1990 roku wszelkiego rodzaju materiały biegowe są pozyskiwane w sposób ukierunkowany, a od 2015 zbierane pod patronatem Marathoneum.
Z powodu pandemii wystawa „Keep on Running” będzie zamknięta do odwołania. W Marathoneum pojawią się nowe, bogate kolekcje przedmiotów z Aten i Paryża, które zostaną włączone do nowej wystawy.
Artykuł pojawił się w magazynie AIMS Distance Running, a jego autorami są:
Gerd Steins i Horst Milde
Przydatne linki:
Strona AIMS: http://aims-worldrunning.org/aims.html
Strona German Road Races: https://germanroadraces.de/?page_id=649